Αυξημένο ουρικό οξύ; Να τι πρέπει να προσέξεις..

Τι είναι το ουρικό οξύ και τι οι πουρίνες;

Το ουρικό οξύ είναι μια ουσία, άχρηστη για το ανθρώπινο σώμα, που παράγεται κυρίως κατά τον μεταβολισμό των πουρινών. Οι πουρίνες αποτελούν μέρος των νουκλεϊκών οξέων (δηλαδή του DNA) και είτε προσλαμβάνονται με την τροφή (τμήμα των πρωτεϊνών των τροφών), είτε απελευθερώνονται κατά την καταστροφή (φυσιολογική ή μη) των κυττάρων του οργανισμού.
Το ουρικό οξύ, αποτελεί τελικό προϊόν από τη μετατροπή της περίσσειας αζώτου (που προέρχεται από τον καταβολισμό των καταναλισκόμενων πρωτεϊνών) που υπάρχει στον οργανισμό.
Αποβάλλεται κατά κύριο λόγο μέσω των νεφρών στα ούρα, ενώ ένα τμήμα του αποικοδομείται και στο έντερο.
Όταν τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα υπερβαίνουν τα φυσιολογικά επίπεδα (> 6mg/dl για γυναίκες ή >7mg/dl για άνδρες), είτε λόγω αυξημένης πρόσληψης πουρινών, είτε λόγω μειωμένης αποβολής του μιλάμε για υπερουριχαιμία

Τι είναι η ουρική αρθρίτιδα;

Πρόκειται για μια μορφή αρθροπάθειας. Προκαλείται από εναπόθεση ουρικών κρυστάλλων στις αρθρώσεις και τους γύρω ιστούς, σε συνδυασμό με αύξηση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα, που οδηγεί σε φλεγμονή και πόνο στις αρθρώσεις.
Όσοι έχετε αυξημένο ουρικό οξύ ή βιώσατε κρίση ουρικής αρθρίτιδας πρέπει καταρχάς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Ταυτόχρονα πρέπει να προσέξετε τη διατροφή σας.

Διατροφική διαχείριση υπερουριχαιμίας (= αυξημένου ουρικού)

Η διαχείριση των επιπέδων ουρικού οξέος είναι το κλειδί για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας ή έξαρσής της. Πάμε να δούμε λοιπόν, με ποιους τρόπους μπορούμε να το πετύχουμε αυτό διατροφικά.

1. Μείωση βάρους (αν χρειάζεται)

Η μείωση του σωματικού βάρους σε παχύσαρκα άτομα συνοδεύεται με την ελάττωση του ουρικού οξέος. ΠΡΟΣΟΧΗ: Πρέπει να αποφεύγεται η απότομη μείωση βάρους καθώς οδηγεί σε αύξηση των ενδογενών πουρινών από τους ιστούς που αποδομούνται, επιφέροντας αντίθετα αποτελέσματα..

2. Αύξηση υγρών

Το νερό και τα υγρά της διατροφής, δεν πρέπει να είναι λιγότερα από 2 λίτρα. Το νερό βοηθά στην απομάκρυνση του ουρικού οξέος από τον οργανισμό. Σε περίπτωση φλεγμονής, αυξήστε την πρόσληψη σε περισσότερα από 10 ποτήρια νερό / ημέρα!
Όσον αφορά την κατανάλωση καφέ, έχει βρεθεί ότι όσοι καταναλώνουν 4-6 φλιτζάνια καφέ την ημέρα έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας από όσους δεν επιλέγουν το συγκεκριμένο ρόφημα.

3. Μείωση των πουρινών

Α] Τρόφιμα που απαγορεύονται (πλούσια σε πουρίνες): εντόσθια (συκώτι, νεφρά), κυνήγι (πέρδικα, χήνα) μύδια, στρείδια, χτένια, αυγοτάραχο, σαρδέλες, αντζούγιες, σκουμπρί, ρέγκα, σάλτσες κρέατος.
Επίσης προτείνεται μέτρια κατανάλωση τομάτας. Αν και δεν περιέχει πουρίνες, περιέχει γλουταμικό οξύ, το οποίο μπορεί να αυξήσει το ουρικό δρώντας με έμμεσο μηχανισμό στο μονοπάτι παραγωγής του. Να καταναλώνεται μόνο σε μικρή ποσότητα.

Β] Τρόφιμα που επιτρέπονται σε μικρές ποσότητες (μέτρια περιεκτικότητα σε πουρίνες): κόκκινο και λευκό κρέας, ψάρια, όσπρια, οστρακοειδή, μανιτάρια, σπανάκι, σπαράγγια.

Γ] Τρόφιμα που μπορούν να καταναλώνονται πιο ελεύθερα (μικρή περιεκτικότητα σε πουρίνες):
Αυγό, λαχανικά, φρούτα, μακαρόνια, χόρτα, γάλα, δημητριακά, καφές, παγωτό, ψωμί, τυρί, καλαμπόκι, ρύζι, φρυγανιά, γιαούρτι, ζελέ, κρέμες, σοκολάτα, τσάι, ξίδι, λάδι.

4. Σημαντικός περιορισμός αλκοόλ

Τα αλκοολούχα ποτά μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο προσβολής από ουρική αρθρίτιδα.
Διεγείρουν έναν μηχανισμό που αποτρέπει την απέκκριση του ουρικού οξέος στα ούρα.
Αποφύγετε ιδιαίτερα την μπύρα, λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι το κρασί ίσως δεν επιβαρύνει τόσο πολύ (αν καταναλώνεται με μέτρο).

5. Μείωση της φρουκτόζης & αύξηση της βιταμίνης C

Η φρουκτόζη είναι ένα είδος υδατάνθρακα που απαντάται φυσικά στα φρούτα και το μέλι και μελέτες δείχνουν ότι αυξάνει τα επίπεδα ουρικού οξέος. Η φρουκτόζη διασπάται στο σώμα και συνδέεται με την απελευθέρωση πουρινών. Ειδικά το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, που απαντάται συχνά σε αναψυκτικά, έχει ενοχοποιηθεί και τα άτομα που καταναλώνουν αναψυκτικά τέτοιου είδους (συμπεριλαμβανομένης της σόδας και του χυμού φρούτων) είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ουρική αρθρίτιδα.
Ωστόσο, η βιταμίνη C μειώνει τα επίπεδα ουρικού οξέος και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας. Οι περισσότερες μελέτες προτείνουν τη λήψη τουλάχιστον 500 mg την ημέρα. Επειδή όμως τα φρούτα περιέχουν επίσης φρουκτόζη, είναι προτιμότερο να επιλέγουμε φρούτα υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη C και χαμηλότερης περιεκτικότητας φρουκτόζης, όπως το γκρέιπφρουτ, τα πορτοκάλια, ο ανανάς και οι φράουλες.

Θυμηθείτε ακόμα:

  • Το ουρικό οξύ αυξάνεται κατά την παρατεταμένη νηστεία (δηλαδή μη κατανάλωση τροφής για πολλές ώρες).
  • Τα κεράσια (πλούσια σε ανθοκυανίνες) έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και θεωρείται ότι παρέχουν προστασία έναντι της εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας.
  • Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα ουρικού οξέος και τον κίνδυνο προσβολής από ουρική αρθρίτιδα. Οι πρωτεΐνες που βρίσκονται στο γάλα προάγουν την απέκκριση του ουρικού οξέος στα ούρα.
  • Σε σοβαρές περιπτώσεις ουρικής αρθρίτιδας, χρειάζεται σημαντικός περιορισμός των πρωτεϊνών.
  • Το άγχος και η εξαντλητική άσκηση αυξάνουν ψευδώς το ουρικό οξύ.

Βιβλιογραφία

  1. Belanger MJ, Wee CC, Mukamal KJ, Miller ER, Sacks FM, Appel LJ, et al. Effects of dietary macronutrients on serum urate: results from the OmniHeart trial. Am J Clin Nutr. 2021
  2. Shulten P, Thomas J, Miller M, Smith M, Ahern M. The role of diet in the management of gout: a comparison of knowledge and attitudes to current evidence. J Hum Nutr Diet. 2009
  3. So A, Thorens B. Uric acid transport and disease. J Clin Invest. 2010
  4. https://www.niams.nih.gov/health-topics/gout
  5. Kaneko K, Aoyagi Y, Fukuuchi T, Inazawa K, Yamaoka N. Total purine and purine base content of common foodstuffs for facilitating nutritional therapy for gout and hyperuricemia. Biol Pharm Bull. 2014
  6. Ragab G, Elshahaly M, Bardin T. Gout: an old disease in new perspective – a review. J Adv Res. 2017
  7. https://www.arthritis.org/health-wellness/healthy-living/nutrition/healthy-eating/gout-diet-dosand-donts
  8. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22548-gout-low-purine-diet
  9. https://arthritisaustralia.com.au/managing-arthritis/living-with-arthritis/healthy-eating/gout-anddiet/
  10. Maiuolo J, Oppedisano F, Gratteri S, Muscoli C, Mollace V. Regulation of uric acid metabolism and excretion. Int J Cardiol. 2016
  11. Richette P, Doherty M, Pascual E, et al. 2016 updated EULAR evidence-based recommendations for the management of gout. Ann Rheum Dis 2017