ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) αναφέρεται στην επαναλαμβανόμενη μετακίνηση του γαστρικού περιεχομένου (= περιεχόμενο του στομάχου) προς τα πίσω, δηλαδή προς τον οισοφάγο ή και τον φάρυγγα. Αποτελεί τη 2 η πιο συχνή πάθηση του πεπτικού συστήματος μετά το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής και μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή του οισοφάγου, προκαλώντας οισοφαγίτιδα. Εμφανίζεται και σε άνδρες και σε γυναίκες με σχεδόν την ίδια συχνότητα.

ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΓΟΠ

Η χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, ο οποίος αποτελεί την δίοδο επικοινωνίας του οισοφάγου με το στομάχι, είναι το συνηθέστερο αίτιο το οποίο επηρεάζεται από:

  • Διατροφικές επιλογές που περιλαμβάνουν αυξημένη κατανάλωση λίπους, καρυκευμάτων, όξινων τροφίμων, αλκοόλ, αλλά και το αυξημένο μέγεθος γεύματος, ειδικά κοντά στην ώρα κατάκλισης
  • Φαρμακευτική αγωγή π.χ. κάποια αντιφλεγμονώδη
  • Υπερβάλλον σωματικό βάρος π.χ. υπερβαρότητα ή παχυσαρκία
  • Στρες
  • Κάπνισμα
  • Εγκυμοσύνη, επειδή αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση καθώς το έμβρυο μεγαλώνει και ευνοεί την παλινδρόμηση της τροφής
  • Διαφραγματοκήλη, δηλαδή μετατόπιση μέρους του στομάχου προς τον οισοφάγο

Στο στομάχι εκκρίνεται το πιο όξινο οξύ του σώματος, το υδροχλωρικό οξύ, άρα και το στομαχικό περιεχόμενο είναι αρκετά όξινο. Όταν αυτό αρχίζει να γυρίζει προς τα πίσω μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως:

  • Κάψιμο, καούρα ή πόνο στο στήθος ή στον λαιμό
  • Όξινη ή πικρή γεύση ή αίσθηση κόμπου στον λαιμό
  • Δυσκολία στην κατάποση
  • Βραχνή φωνή ή πονόλαιμο
  • Ανεξήγητο βήχα
  • Φλέματα

Αν τα συμπτώματα είναι επίμονα, ο γαστρεντερολόγος συνήθως συνιστά τη διενέργεια γαστροσκόπησης για τη διερεύνηση των αιτιών παλινδρόμησης και για τον έλεγχο παρουσίας φλεγμονής.

Πέρα από διάφορους τύπους φαρμάκων για την παλινδρόμηση (που λαμβάνονται πάντα υπό την καθοδήγηση του γαστρεντερολόγου) σημαντικές αλλαγές που θα βοηθήσουν είναι οι εξής:

  • Επίτευξη και διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
  • Αποφυγή κατάκλισης αμέσως μετά το γεύμα
  • Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων, έναντι μεγάλων, με το τελευταίο γεύμα να είναι 2-3 ώρες πριν τον ύπνο
  • Αποφυγή κατανάλωσης υγρών αμέσως πριν ή/και μαζί με το γεύμα
  • Περιορισμός συνηθισμένων «ένοχων» τροφίμων π.χ. όξινα, κόκκινες σάλτσες, πικάντικα και λιπαρά τρόφιμα
  • Διακοπή καπνίσματος αλλά και περιορισμός έκθεσης σε καπνό (παθητικό κάπνισμα)
  • Αποφυγή αλκοόλ και ανθρακούχων ροφημάτων και μείωση καφέ
  • Αποφυγή πολύ στενών ρούχων
  • Περιορισμός μέντας και δυόσμου εάν επιδεινώνουν τα συμπτώματα.

Η διατήρηση ημερολογίου καταγραφής τροφίμων και συμπτωμάτων αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον εντοπισμό των τροφίμων που προκαλούν τα συμπτώματα.

  1. Fass R, Boeckxstaens GE, El-Serag H, Rosen R, Sifrim D, Vaezi MF. Gastro-oesophageal reflux disease. Nat Rev Dis Primers. 2021 Jul 29;7(1):55
  2. Richter JE, Rubenstein JH. Presentation and Epidemiology of Gastroesophageal Reflux Disease. Gastroenterology. 2018 Jan;154(2):267-276
  3. Διατροφή στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ελληνικό Ίδρυμα Γαστρεντερολογίας- Διατροφής
  4. Jarosz M, Taraszewska A. Risk factors for gastroesophageal reflux disease: the role of diet. Prz Gastroenterol. 2014;9(5):297-301. doi: 10.5114/pg.2014.46166. Epub 2014 Oct 19. PMID: 25396005; PMCID: PMC4223119.
  5. Elmaliklis IN, Liveri A, Ntelis B, Paraskeva K, Goulis I, Koutelidakis AE. Increased Functional Foods’ Consumption and Mediterranean Diet Adherence May Have a Protective Effect in the Appearance of Gastrointestinal Diseases: A Case⁻Control Study. Medicines (Basel). 2019 Apr 9;6(2):50. doi: 10.3390/medicines6020050. PMID: 30970582; PMCID: PMC6631641.
  6. American Gastroenterological Association: https://gastro.org/practice-guidance/gi-patientcenter/topic/gastroesophageal-reflux-disease-gerd/
  7. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases: https://www.niddk.nih.gov/healthinformation/digestive-diseases/acid-reflux-ger-gerd-adults/eating-diet-nutrition